fbpx

bookmark_borderCzy wierzyciel hipoteczny może żądać zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej na jego rzecz?

Ustanowienie hipoteki umownej na nieruchomości stanowi często spotykaną formę zabezpieczenia pożyczki, czy kredytu. Istotne jest więc ustalenie sytuacji prawnej wierzyciela hipotecznego, szczególnie w sprawach sądowych dotyczących obciążonej nieruchomości. Jednym z rodzajów postępowań, których wynik może interesować wierzyciela hipotecznego jest postępowanie o zniesienie współwłasności. Dla pożyczkodawcy może mieć bowiem znaczenie, kto stanie się właścicielem całej nieruchomości. Może być też zainteresowany zniesieniem współwłasności nieruchomości w celu łatwiejszego dochodzenia zapłaty. Odpowiedź na pytanie postawione w tytule ma więc doniosłe znaczenie praktyczne.

Kto może żądać zniesienia współwłasności nieruchomości?

Zniesienia współwłasności nieruchomości może domagać się każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Jest to ogólna zasada wyrażona w art. 510 par. 1 k.p.c., na podstawie której sądy rozstrzygają każdy przypadek indywidualnie.

Ustalenie, czy wierzyciel hipoteczny ma tak rozumiany interes prawny w zniesieniu współwłasności nieruchomości wymaga odniesienia się do ustawowej definicji hipoteki. Jest to zabezpieczenie rzeczowe uprawniające wierzyciela do dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości (z udziału) bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Więcej o hipotece umownej przeczytasz tutaj: „Hipoteka umowna jako zabezpieczenie spłaty pożyczki”.

Mając na uwadze obie przedstawione regulacje Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, iż wynik postępowania o zniesienie współwłasności nieruchomości zabezpieczoną hipoteką umowną nie wpływa na prawa wierzyciela hipotecznego. Będzie on bowiem mógł w dalszym ciągu dochodzić zaspokojenia z tytułu hipoteki, tyle że być może od innego podmiotu. Wierzyciel nie jest więc pozbawiony zabezpieczenia.

Wierzyciel hipoteczny nie ma interesu prawnego w postępowaniu o zniesienie współwłasności obciążonej hipoteką.

Jest to konkluzja (niezbyt zresztą rozbudowanych) wywodów Sądu Najwyższego. Brak interesu prawnego oznacza, że wierzyciel hipoteczny nie jest zainteresowanym – w myśl art. 510 par. 1 k.p.c. – w sprawie o zniesienie współwłasności.

Innymi słowy, jeżeli wierzyciel jakiś interes w takiej sprawie ma, to jest to tylko interes faktyczny (ekonomiczny). Wierzyciel nie ma interesu kwalifikowanego przez prawo, czyli wpływającego w tym wypadku na określone uprawnienia procesowe.

Z tych przyczyn wierzyciel hipoteczny w zakresie udziału w nieruchomości przysługującego jednemu ze współwłaścicieli nie może domagać się zniesienia współwłasności tej nieruchomości, ani uczestniczyć w takim postępowaniu.

Przedstawione tu stanowisko wynika z analizy orzeczeń sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, w tym m.in. postanowienia Sąd Najwyższego z dnia 18 października 2017 r., II CZ 57/17.


Jeżeli potrzebujesz indywidualnej porady prawnej bądź powierzenia obrony w swojej sprawy w sądzie przez profesjonalistę, skontaktuj się ze mną poprzez: e-mail: k.zdun@wp.pl, tel. 509-365-338, formularz kontaktowy.

bookmark_borderHipoteka umowna jako zabezpieczenie spłaty pożyczki

Prawo cywilne przewiduje różne instytucje służące ochronie wierzyciela przed dłużnikiem, który nie spełnia swojego świadczenia. W odniesieniu do wierzytelności pieniężnych, takich jak pożyczka, jedną z najskuteczniejszych form zabezpieczenia jest hipoteka umowa.

Czym jest hipoteka umowna?

Hipoteka umowna jest prawem, które obciąża nieruchomość w taki sposób, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami dłużnika i niezależnie od tego, kto aktualnie jest właścicielem nieruchomości. Może obciążać także na ułamkową część nieruchomości.

Jej ustanowienie wymaga formy aktu notarialnego oraz stosownego wpisu w księdze wieczystej nieruchomości.

Przedmiotem hipoteki może być również użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wierzytelność zabezpieczona hipoteką.

Hipoteką można zabezpieczyć tylko wierzytelność pieniężną, np. zwrot pożyczki i tylko do oznaczonej sumy pieniężnej.

Jak dochodzić roszczeń zabezpieczonych hipoteką umowną?

Zabezpieczenie w postaci ustanowienia hipoteki umownej jest rozwiązaniem bardzo korzystnym dla wierzyciela. Daje mu gwarancję zaspokojenia do kwoty hipoteki (z wyjątkiem sytuacji makroekonomicznej skutkującej istotnym spadkiem cen nieruchomości).

Niemniej samo ustanowienie hipoteki nie ułatwia dochodzenia zapłaty od dłużnika.

W wypadku, gdy dłużnik okaże się niesolidny, wierzyciel domagający się zapłaty musi skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.

Dopiero uzyskanie prawomocnego wyroku zasądzającego od dłużnika zapłatę określonej kwoty umożliwia wszczęcie przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjnego. W jego toku komornik może dokonać sprzedaży licytacyjnej nieruchomości. Uzyskaną ze sprzedaży cenę komornik rozdziela w pierwszej kolejności mając na względzie wpis hipoteki ujawniony w księdze wieczystej.

Podsumowanie

Zabezpieczenie wierzytelności hipoteką umowną na nieruchomości nie skraca drogi dochodzenia spełnienia świadczenia przez dłużnika. Może jednak stanowić jeden (lecz nie jedyny) z argumentów uzasadniających powództwo. Mimo to zabezpieczenie spłaty pożyczki w ten sposób daje dość duże gwarancje, że w razie wygrania w sądzie sprawy o zapłatę, wierzyciel będzie miał z czego uzyskać zaspokojenie w toku egzekucji komorniczej.

Hipotekę umowną regulują przepisy art. 65 i następnych ustawy o księgach wieczystych i hipotece (aktualny, ujednolicony tekst ustawy dostępny jest tutaj.)


Jeżeli potrzebujesz indywidualnej porady prawnej bądź poprowadzenia swojej sprawy w sądzie przez profesjonalistę, skontaktuj się ze mną poprzez: e-mail: k.zdun@wp.pl, tel. 509-365-338, formularz kontaktowy.