fbpx

bookmark_borderZniesienie współwłasności na zgodny wniosek stron

Ostatnio byłam świadkiem takiej oto rozmowy:

  • Pani: Czy można sądownie znieść współwłasność bez obowiązku spłat na zgodny wniosek stron?
  • Pan: Po co w sądzie? Można u notariusza.
  • Pani: Można, ale opłata od wartości u notariusza wynosi 7 000 zł. Opłata w sądzie to 300 zł.

Ponieważ rozmowa na tym się skończyła, Pani pytanie pozostało bez odpowiedzi. A szkoda. Myślę, że jest to problem warty poruszenia, gdyż często współwłaściciele potrafią się porozumieć co do sposobu zniesienia współwłasności i warto, aby wiedzieli, jakie mają opcje.

Podstawowe zasady zniesienia współwłasności w postępowaniu sądowym

Możliwe są różne sposoby zniesienia współwłasności (więcej znajdziesz tutaj).

Jednakże nasz ustawodawca zdecydował, że podstawowym sposobem zniesienia współwłasności jest sposób, na który zgadzają się wszyscy współwłaściciele. Sąd jest bowiem zobowiązany do wydania postanowienia odpowiadającego treści zgodnego wniosku stron. Jedyne – choć niebagatelne – warunki, jakie przy tym stawia dotyczą tego, co wpływa na legalność wszystkich czynności prawnych.

Oznacza to, że zgodny wniosek o zniesienie współwłasności:

  • musi być zaznaczony na planie sporządzonym wg zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych,
  • musi być zgodny z prawem i zasadami współżycia społecznego,
  • nie może naruszać w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

Ponadto, ustawa przewiduje pierwszeństwo zniesienia współwłasności poprzez dokonanie podziału w naturze, o ile jest to możliwe. Jest to jednak dyrektywa skierowana do sądu orzekającego w sprawie spornej. Reguła ta nie ma zastosowania, gdy wnioski stron są zgodne.

Czym jest zgodny wniosek stron o zniesienie współwłasności?

Zgodny wniosek ma miejsce jedynie wówczas, gdy uzgodnieniem uczestników objęte są wszystkie istotne w postępowaniu o zniesienie współwłasności kwestie:

  • sposób zniesienia współwłasności,
  • wysokość dopłat i warunki ich spłaty.

Kodeks cywilny nie wymaga przy tym szczególnej formy dla zgodnego wniosku, co do sposobu zniesienia współwłasności. Chodzi tu bowiem o zgodność stanowisk uczestników postępowania.

Jednak „zgodność” wniosku powinna być niewątpliwa. Sąd nie może jej domniemywać ani wywodzić z niedostatecznie jasnych oświadczeń procesowych lub zachowań w trakcie postępowania.

Tak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2017 r., II CSK 221/16, dostępnego tutaj.

Sposoby zniesienia współwłasności na zgodny wniosek współwłaścicieli

Wiedząc już, że wszyscy współwłaściciele muszą co do zasady domaga się tego samego, czas dowiedzieć się, jakie żądania mogą formułować.

W przyjętym zgodnie podziale strony mogą wybrać jedno z następujących rozwiązań:

  • fizyczny podział rzeczy,
  • wnosić o przyznanie prawa własności do rzeczy jednej ze stron,
  • sprzedaż licytacyjną.

Jednocześnie nie jest wykluczone, aby zniesienie współwłasności odbyło się poprzez przyznanie składników majątkowych tylko jednej bądź kliku stronom bez obowiązku spłaty pozostałych współwłaścicieli. W takiej sytuacji sąd jest jednak zobowiązany zbadać przyczyny, z powodu których uczestnicy postępowania aprobują takie rozwiązanie i dokonać ich ocen w oparciu o w/w kryteria:

  • zgodności z prawem i zasadami współżycia społecznego,
  • oraz, czy nie dochodzi do naruszenia w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

Więcej znajdziesz w uzasadnieniu do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2016 r., I CSK 702/15, dostępnego tutaj (dot. działu spadku, ale w zakresie, w jakim do działu spadku spadku stosuje się przepisy o zniesieniu współwłasności na zasadzie art. 688 k.p.c.).

Podsumowanie

Odpowiadając więc na pytanie przytoczone na początku tego wpisu uważam, że można w postępowaniu sądowym o zniesienie współwłasności sformułować zgodny wniosek o przeniesienie udziału w prawie do rzeczy na jedną ze stron bez obowiązku spłaty.

Wniosek taki należy jednak odpowiednio uzasadnić.

W przeciwnym razie istnieje obawa, że sąd nie przychyli się do takiego wniosku i trzeba będzie szukać innego rozwiązania.


Jeżeli jesteś zainteresowany poradą prawną, zapraszam do kontaktu: https://katarzynazdun.pl/kontakt/.

bookmark_borderCzego można żądać w sprawie o zniesienie współwłasności

Zniesienia współwłasności w drodze postępowania sądowego można żądać w każdym czasie, jeżeli nie ma zgody właścicieli na dalsze wspólne nią gospodarowanie, w tym sprzedaż na wolnym rynku.

W postępowaniu o zniesienie współwłasności możliwe są następujące rozstrzygnięcia sądu:

  • podział nieruchomości (jeżeli jest to prawnie i geodezyjnie możliwe) i przyznanie każdemu ze współwłaścicieli na własność powstałych w ten sposób nieruchomości, z ewentualnymi spłatami w wypadku różnicy wartości tych nieruchomości,
  • przyznanie całej nieruchomości na własność jednego ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli,
  • sprzedaż licytacyjna nieruchomości i podział kwoty uzyskanej ze sprzedaży.

Jednak poza tak rozumianą istotą sprawy o zniesienie współwłasności w postępowaniu tym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Co istotne zgłaszanie takich roszczeń po prawomocnym zakończeniu postępowania o zniesienie współwłasności jest spóźnione i podlega oddaleniu przez sąd na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawie zniesienia współwłasności.

Formułując wniosek o zniesienie współwłasności należy zatem pamiętać o ujęciu w nim wszystkich roszczeń, jakie w danym dniu przysługują nam względem pozostałych właścicieli. W przeciwnym razie możemy utracić możliwość ich dalszego dochodzenia w sądzie. Z tego samego powodu ważne jest także odpowiednie formułowanie wniosków, aby precyzyjnie wskazywały na podstawy faktyczne i prawne poszczególnych żądań. Dotyczy to nie tylko wnioskodawcy, lecz również pozostałych uczestników postępowania zamierzających aktywnie uczestniczyć w takim postępowaniu wysuwając własne oczekiwania co do jego wyniku.


Jeżeli podoba Ci się ten artykuł, udostępnij go:

bookmark_borderDarowizna nieruchomości a podział majątku wspólnego małżonków

Z życia wzięte: nasza klientka wspólnie ze swoim mężem zawarła umowę o nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (ówczesna odmiana umowy deweloperskiej), jednakże przed nabyciem wybudowanego już mieszkania doszło do konfliktu pomiędzy małżonkami, w wyniku którego zawarli umowę o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Tego samego dnia w formie aktu notarialnego mąż klientki wyraził zgodę na to, aby nabyła ona samodzielnie prawo do w/w lokalu mieszkalnego i stwierdził, że środki przeznaczone na zakup mieszkania pochodziły z majątku osobistego żony. W związku z tym pani sama (bez męża) zawarła ze spółdzielnią mieszkaniową umowę o ustanowieniu na jej rzecz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Następnie umową darowizny prawo to przekazała na rzecz swojej matki, która przekształciła je w odrębną własność lokalu. Mąż, jak tylko się o tym dowiedział, złożył przed notariuszem oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych swojego wcześniejszego oświadczenia (pochodzenie środków na zakup mieszkania i zgoda na nabycie go tylko przez żonę).

W takim stanie rzeczy pan-mąż wystąpił przeciwko żonie i teściowej z powództwem o stwierdzenie nieważności w/w umowy darowizny zawartej pomiędzy żoną i jej matką.

Ostatecznie sprawa zakończyła się wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie https://belgradesaxperience.com/lettera-o/index.html , który zmienił zaskakujący wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie i oddalił powództwo w całości.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w sposób nie budzący wątpliwości uzasadnił brak interesu prawnego pana-męża w żądaniu stwierdzenia nieważności umowy darowizny wskazując zwłaszcza na możliwość dochodzenia przez niego roszczeń w innym postępowaniu oraz brak skutków w sferze majątkowej powoda w razie wydania oczekiwanego przez niego wyroku (mieszkanie nadal nie byłoby w jego majątku, lecz wyłącznie w majątku żony).

Wniosek na przyszłość z tego płynie taki, żeby podobne sprawy małżonkowie i byli małżonkowie załatwiali w sprawach o podział majątku wspólnego. Wówczas sąd ustala stan majątku na dzień ustania ustroju wspólności majątkowej i ten majątek dzieli, niezależnie od dalszych umów zawieranych po powstaniu rozdzielności majątkowej.    


Podoba Ci się artykuł? Udostępnij go: