W prawie polskim istnieje zasada, zgodnie z którą właściciel gruntu staje się automatycznie właścicielem wszystkich wybudowanych na nim budynków, niezależnie od tego, za czyje pieniądze budynki te powstały (art. 191 kodeksu cywilnego). Wybudowanie czegokolwiek na cudzym gruncie stanowi zatem nakład finansowy na ten cudzy grunt. Tak samo jest w przypadku, gdy dwie osoby sfinansują budowę na działce stanowiącej własność tylko jednej z tych osób – nie dojdzie wówczas do powstania współwłasności powstałego budynku.
Jeżeli jednak dojdzie do jednej z opisanych powyżej sytuacji warto zastanowić się nad możliwymi rozwiązaniami prawnymi zmierzającymi do uregulowania wzajemnych rozliczeń, które przedstawiam poniżej.
Roszczenia właściciela gruntu
Właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek o wartości znacznie wyższej od wartość gruntu, może domagać się, aby osoba, która budynek postawiła, nabycia od niego własność tego gruntu za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 231 par. 2 kodeksu cywilnego).
Roszczenia osoby, która poniosła koszty związane z postawieniem budynku
Gdy wartość wzniesionego budynku przewyższa znacznie wartość działki, na której został on zbudowany, samoistny posiadacz gruntu (działki) w dobrej wierze może żądać od właściciela przeniesienia jego własności za odpowiednim wynagrodzeniem (art. 231 par. 1 kodeksu cywilnego). Posiadaczem samoistnym w dobrej wierze jest osoba władająca gruntem jak właściciel, uważająca się za właściciela i nie mająca świadomości, że właścicielem jest inna osoba (art. 336 zd. 1 kodeksu cywilnego).
Posiadacz samoistny w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów w wysokości, w jakiej zwiększają one wartość rzeczywistą gruntu w chwili wydania go właścicielowi (art. 226 par. 1 zd. 2 kodeksu cywilnego). Celem ustalenia wysokości roszczenia należy porównać hipotetyczną wartość danego gruntu bez zabudowań oraz rzeczywistą wartość gruntu z naniesieniami na dzień wydania nieruchomości właścicielowi. Różnica tych dwóch wartości stanowić będzie kwotę, której domagać może się posiadacz nieruchomości, który sfinansował budowę.
Samoistny posiadacz w złej wierze (władający gruntem, mający świadomość, że jego właścicielem jest inna osoba) może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem (art. 226 par. 2 kodeksu cywilnego). Nakładami koniecznymi są wydatki niezbędne do utrzymania rzeczy w należytym stanie, umożliwiającym normalne korzystanie z rzeczy.
W praktyce realizacja powyższych uprawnień możliwa jest dopiero po wytoczeniu powództwa i uzyskaniu korzystnego rozstrzygnięcia w sądzie.
Zapobiec takim sytuacjom można poprzez przeniesienie na inwestora udziału w nieruchomości, na której ma powstać budynek jeszcze przed rozpoczęciem budowy.
Podoba Ci się artykuł? Udostępnij go:
Świetnie napisane. Pozdrawiam serdecznie.